«سفر به قلب معماری ایرانی-اسلامی: تحلیل جامع آستان شاه عبدالعظیم حسنی(ع) در شهرری»
📝 معرفی کلی :
آستان شاه عبدالعظیم حسنی(ع) در شهرری، یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری ایرانی-اسلامی است که تاریخ، هنر و مذهب را در قالبی بی‌نظیر به نمایش می‌گذارد. این مجموعه با ساختار منحصربه‌فرد، تزئینات هنرمندانه و تاریخچه‌ای غنی، منبعی الهام‌بخش برای معماران، پژوهشگران و علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر ایرانی است.
✨ معماری آستان شاه عبدالعظیم حسنی(ع): تلفیقی از هنر و معنویت
آستان شاه عبدالعظیم حسنی(ع) به‌عنوان یکی از مهم‌ترین زیارتگاه‌های شیعیان در ایران، نمونه‌ای بارز از تلفیق هنر معماری و معنویت است. ساختار اصلی این بنا در دوره سلجوقی شکل گرفته و در دوره‌های بعدی مانند صفوی و قاجار توسعه یافته است. بنا از یک چهارضلعی در پایه آغاز می‌شود که با استفاده از گوشواره‌ها به هشت‌ضلعی و سپس به شانزده‌ضلعی تبدیل می‌شود تا زمینه‌ای برای گنبد فراهم گردد. این گنبد در دوره شاه طهماسب صفوی به شکل مخروطی یا هرمی تغییر شکل یافته است.نقش برتر
فضای داخلی حرم با آینه‌کاری‌های زیبا تزئین شده است که در دوران قاجار به اوج خود رسید. ضریح نقره‌ای حرم، ساخته شده در دوران فتحعلی‌شاه قاجار، بر روی پایه‌ای از سنگ مرمر قرار دارد و از آثار هنری برجسته آن دوران محسوب می‌شود. همچنین، صندوق چوبی نفیسی که در قرن هشتم هجری قمری ساخته شده و با آیات قرآن به خط نسخ و ثلث برجسته تزئین شده است، از دیگر آثار هنری ارزشمند این مجموعه است.
🌟 توسعه و تحولات معماری در دوره‌های مختلف
در دوره‌های مختلف، آستان شاه عبدالعظیم حسنی(ع) شاهد تحولات و توسعه‌های متعددی بوده است. در دوران صفوی، ایوان‌ها و آینه‌کاری‌های زیبا به مجموعه افزوده شد. ناصرالدین شاه قاجار نیز با دستوراتی مانند طلاکاری گنبد و ساخت مناره‌های بلند، به زیبایی و شکوه این بنا افزود. این مناره‌ها با ارتفاع ۳۳ متر، از ویژگی‌های بارز معماری دوره قاجار هستند نقش برتر
در دوران معاصر، تغییراتی مانند تخریب مقبره رضاشاه و تاسیس حوزه علمیه در کنار حرم صورت گرفته است. همچنین، ایوان شرقی و شبستان‌های غربی و جنوبی نیز در این دوران احداث شده‌اند. این تحولات نشان‌دهنده پویایی و زنده بودن این مجموعه در طول تاریخ است. سایت مرجع معماری ایران، نقش برتر پارس، در این خصوص بیان می‌کند: «طراحی و توسعه آستان شاه عبدالعظیم حسنی(ع) نمادی از تلفیق هنر، مذهب و فرهنگ ایرانی است که در طول قرون مختلف به شکلی هماهنگ و زیبا به‌روز شده است.»