«رازهای معماری عرفانی در بقعه بابا لقمان سرخسی؛ از هنر آجری تا گنبدهای آسمانی»
📝 معرفی کوتاه:
بقعه بابا لقمان سرخسی، یکی از شاهکارهای معماری اسلامی در شمال شرقی ایران است که با تلفیقی از هنر آجری، گچ‌بری‌های نفیس و ساختار گنبدی منحصربه‌فرد، جلوه‌ای از شکوه دوران سلجوقی را به نمایش می‌گذارد. این مجموعه تاریخی، نه‌تنها برای معماران و پژوهشگران، بلکه برای علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر ایرانی، منبعی الهام‌بخش و ارزشمند است.
📐 بقعه بابا لقمان سرخسی، واقع در ۳ کیلومتری شمال شهر سرخس، از آثار برجسته معماری دوره سلجوقی است که با ساختار منحصر به فرد خود، توجه بسیاری از معماران و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. این بنای آجری، شامل دو بخش مربع‌شکل متصل به هم است: ایوان ورودی بزرگ و مرتفع در جانب شمالی و آرامگاه اصلی که در وسط چهار ضلع داخلی آن طاق‌نماهایی ساخته شده است. ساختمان بقعه دارای دو طبقه است و طبقه دوم آن غرفه‌دار می‌باشد. در قسمت فوقانی، طرح چهارضلعی بنا با تعدادی ترنبه به طرح هشت‌ضلعی تبدیل شده که حجم چشمگیری را در نمای خارجی آن به وجود آورده است. گنبد کم‌خیز دوپوش بر روی گردنی استوانه‌شکل استوار گردیده است. نور داخل بقعه از چهار نورگیر مستطیل‌شکل در بدنه هشت‌ضلعی تامین می‌شود. این ویژگی‌های معماری، بقعه بابا لقمان را به یکی از نمونه‌های برجسته معماری اسلامی در ایران تبدیل کرده است.
🎨 :تزئینات داخلی بقعه بابا لقمان سرخسی، نمونه‌ای از هنر والای گچبری و آجرکاری دوره سلجوقی است که با ظرافت و دقت بالا اجرا شده‌اند. طاق‌نماهای داخلی بنا با آجرکاری ظریف و طرح‌های هندسی لوزی گود و برجسته تزئین شده است. بر سردر ورودی بقعه، کتیبه‌ای به خط نسخ گچبری شده است که تاریخ ۷۵۷ هجری قمری بر آن دیده می‌شود و نشانه مرمت‌های بعدی بنا است. این کتیبه‌ها، علاوه بر ارزش هنری، اطلاعات تاریخی ارزشمندی را نیز در اختیار پژوهشگران قرار می‌دهند. به گفته سایت نقش برتر پارس، «آرامگاه لقمان، بنایی عظیم و آجری در شهرستان سرخس در منتهی‌الیه شمال شرقی ایران است. این بنای آجری در فاصله بسیار کمی از مرز ایران و ترکمنستان قرار دارد.» این توصیف، اهمیت جغرافیایی و فرهنگی بقعه را نیز برجسته می‌کند.