طرح مرمت ابنیه خانه سید محمود بهشتی
تاریخ یکصد و سی ساله سلسله قاجار (از 1794 تا 1925) با تغییرات فرهنگی چشمگیری همراه بود که عوامل داخلی و خارجی در آن نقش اساسی داشتند. در این دوران، ایران با دنیای مدرن غربی رابطه برقرار کرد که قبلا وجود نداشت. این رابطه که از دارالسلطنه تبریز و متاثر از جنبش های نوگرایانه عباس میرزا (1789-1833) آغاز شد، در عصر ناصری به اوج خود رسید. حضور پرشمار مردان و زنان اروپایی در ایران، مسافرت و اعزام تعدادی از ایرانیان (بیشتر از خانواده های اشرافی) برای تحصیل به خارج از کشور و سه سفر مهم ناصرالدین شاه را می توان از زمینه هایی دانست که ایران در آن دارای فرهنگی بوده است. روابط با غرب این پیوند ایران و اروپا و آشنایی و مقایسه فرهنگ مشترک ایرانی و اروپایی به تدریج منجر به ایجاد گفتمانی انتقادی درباره برخی آداب رایج در ایران شد و روابط مشترک زن و مرد ایرانی در زمره این گونه فرهنگ ها قرار می گیرد. روابط زن و مرد در آغاز عصر قاجار بر همین روش کهن بود. علاوه بر این، بر اساس رابطه جنسیت‌های یکسان با یکدیگر و به دلیل تاثیر آن، برخی فعالیت‌ها و نظام‌های فضایی نیز با مرزهای قوی بین زن و مرد سازماندهی شد. در داخل، زنان بدون مرد با هم وقت می گذرانند. در اواخر قرن نوزدهم با ورود گفتمان مدرنیته به ایران که تعامل زن و مرد را امری عادی می دانست، ایرانیان دریافتند که برخی از اعمال جنسی و عشق مرد بالغ به مرد که در ایران رایج بود. اروپایی ها از نظر اخلاقی پستی محسوب می شدند. این بازنگری در روابط جدید فرهنگی زن و مرد به حوزه خانه‌ها نیز وارد شده و فعالیت‌ها و نظام‌های فضایی متاثر از این فرهنگ را متحول کرده است. علاوه بر این، در ریشه این فعالیت‌ها و سیستم‌های فضایی و تغییرات ایجاد شده در آنها، انعطاف‌پذیری نیز وجود دارد که به نظر می‌رسد برخی از نیازهای ساکنان را در زمان‌های مختلف برطرف می‌کند. در واقع این نیازهاست که توانایی تغییرات بالقوه در ریشه فعالیت و نظام فضایی خانه ها پدید می آید و بالفعل می شود تا پاسخگوی آنها باشد