آثار معماری انجام شده در قرن های 4 و 5 - به دلیل اجرای ستون های اصلی ، ستون های شبه گرد ، تزئینات آجری - با مقبره امیر اسماعیل سامانی در بخارا مقایسه شده است. نقشه اتاق گنبد مسجد و راهروهای فرعی آن در گوشه های محیط به نقشه های حیدریه قزوین و مسجد جامع گلپایگان تشبیه شده است. با فرض هفت دوره مرمت و ترمیم اساسی ، گفته می شود که باستانی ترین قسمت این مجموعه ، ساخت گنبد اصلی آن است که اکنون توسط ضمیمه های دوره های بعدی احاطه شده است. رواق و مناره های مسجد جامع گفته می شود که در سال 1209 هجری قمری (1794/5 م.) ساخته شده اند ، به عنوان اتصالی برای طاق بلند آن که در زیر مامون و ماثم ساخته شده است. کتیبه های مذهبی و شاعرانه ای که در طاق ورودی و بر روی چوبی و درب مسجد مشاهده می شود ، از این تغییرات معماری در طول تاریخ حکایت دارد. تخریب گسترده مسجد جامع بروجرد پس از زلزله مارس 2006. این مسجد دارای دو ورودی است ، در ضلع شرقی و غربی آن. نمای داخلی فضای گنبدی پوشیده ، در کنار پیوست معماری ساخته شده در دوره های مختلف ، شامل تزئینات تصفیه شده ، از جمله یک برج نفیس بر روی دیوار جنوبی ، بالای محراب است. در کنار عظمت و اهمیت این بنا و ظرافت بافت معماری آن ، باید از مینبار نه پله ای مسجد یادداشت شود که از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این بنا به دستور پادشاه صفوی شاه عباس دوم توسط درویش یار-محمد ساخته شده است و دارای یک منشور شاعرانه است که آخرین چاپ نامه آن تاریخ ساخت مینبار را در ارقام ابجد می دهد [1069 ق = 9658/109 ق. ] بر روی درب ورودی غربی ، دو دیپچ دیگر حک شده است که در کنار تاریخ ساخت مسجد [1092 ق] ، نام سازنده آن را می دهد. مسجد جامع به عنوان یک مرکز امور مذهبی ، تجاری و اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است. این مجموعه شامل مسجد جامع مورد استفاده در نماز جمعه و اجتماعات عمومی ، غریب خانه (پناهگاه فقرا و معلولین) ، حمام (حمام عمومی) ، مزرعه و آب انبار (انبار آب زیرزمینی) است. بیشتر این امکانات قبلاً تخریب شده و یا خیابان ها و مغازه های مدرن جایگزین شده اند.
فهرست مطالب
نگاهی اجمالی به استان لرستان وشهرستان بروجرد
جغرافیای سیاسی وموقعیت جغرافیایی
استان دارای موقعیتی به شرح زیراست :
موقعیت شهرستان بروجرد
دشت بروجرد
زلزله وتحرکات سنگهای زیرزمینی
مسجدجامع
دوره اولیه مسجد
دوره آل بویه
دوره سلجوقیان
دوره ایلخانیان
دوره گورکانیان
دوره صفویه
دوره زندیه
دوره معاصر
محله بندی
بنای اولیه مسجد جامع
مراحل الحاقات به بنا
تز یینات محراب
ساختمان مسجد دردوره سلجوقیان
دوره تیموریان
پلان مسجد جامع بروجرد
شبستان غربی
شبستان شرقی
شبستان شمالی
الحاقات دوره تیموری
ایوان
ورودی از ایوان به داخل
پنجرهای مشبک
تزیینات نورگیر پای ایوان
مناره
پلان بام مسجد جامع بروجرد
پلان شبستان شمالی
پلان مسجد جامع بروجرد
مقاطع مسجد جامع بروجرد
کتیبه های موجود دربنا
در های موجود در بنا