«از کهندژ تا ربض: بازخوانی ساختار شهرهای ایرانی در قرون دوم تا هفتم هجری»
📝 معرفی کوتاه:
درک ساختار و سازمان شهرهای ایران در قرون دوم تا هفتم هجری، کلید فهم هویت تاریخی و فرهنگی شهرهای امروزی ماست. این مطالعه، با نگاهی به الگوهای شهرسازی اسلامی، به شما کمک می‌کند تا با الهام از گذشته، آینده‌ای پایدارتر برای شهرهایتان بسازید.
📚 🏙️ ساختار شهرهای اسلامی ایران در قرون میانه
در قرون دوم تا هفتم هجری، شهرهای ایران تحت تاثیر فرهنگ اسلامی و نیازهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زمان، ساختاری منحصربه‌فرد یافتند. شهرها به سه بخش اصلی تقسیم می‌شدند: کهندژ (قلعه مرکزی و حکومتی)، شارستان (محله‌های مسکونی و بازارها) و ربض (حومه و باغات). این تقسیم‌بندی نه‌تنها نظم فضایی را فراهم می‌کرد، بلکه بازتابی از سلسله‌مراتب اجتماعی و عملکردهای مختلف شهری بود.
بازارها، به‌عنوان قلب اقتصادی شهر، در مرکز شارستان قرار داشتند و نقش مهمی در رونق اقتصادی و تعاملات اجتماعی ایفا می‌کردند. همچنین، مساجد جامع، مدارس و کاروانسراها در اطراف بازارها ساخته می‌شدند، که نشان‌دهنده اهمیت دین، آموزش و تجارت در زندگی شهری آن زمان بود
📖 نقل‌قول از سایت نقش برتر پارس:
«در شهرهای اسلامی، ساختار فضایی به‌گونه‌ای طراحی شده بود که نیازهای دینی، اقتصادی و اجتماعی ساکنان را به‌طور همزمان برآورده سازد.»