هنر اسلامی تجلی‌گاه مفاهیم عرفانی و فلسفی عمیق است که در قالب نمادها و صور متعالی بازتاب یافته‌اند. نمادپردازی در هنر اسلامی به عنوان زبان معنوی، مخاطب را به دنیایی فراتر از ظاهر مادی اثر هدایت می‌کند. استفاده از رنگ و نور در نگارگری و معماری اسلامی، حامل معانی رمزی و مرتبط با سلوک عرفانی است. اشکال هندسی و نقش‌های تکرارشونده در هنر اسلامی، نظم کیهانی و وحدت در کثرت را بازنمایی می‌کنند. فضاهای خالی در معماری اسلامی، نه تنها عنصری زیبایی‌شناختی بلکه بیانی از توحید و نفی کثرت هستند. مفاهیمی مانند شمسه، طاووس، سرو و آینه، در بستر هنر اسلامی معناهایی نمادین و متافیزیکی پیدا کرده‌اند. ارتباط میان هنر و دین در تمدن اسلامی، نشان از پیوندی ریشه‌دار میان تجربه دینی و بیانی هنری دارد. نمادپردازی در هنر اسلامی گاه از اساطیر کهن ایران و سنت‌های عرفانی اسلامی سرچشمه می‌گیرد. هنرمند مسلمان گذشته، گاه بدون آگاهی کامل از معنا، اما با احترام به سنت، نقوش نمادین را تکرار می‌کرد. گنبدها، محراب‌ها و تزئینات در مساجد، همگی بازتابی از مفاهیم قدسی و روحانی در معماری هستند.