✨ پروژه ایران‌مال (Iran Mall)، واقع در منطقه ۲۲ تهران، یکی از برجسته‌ترین و جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های تجاری تفریحی اداری در ایران است که با اهدافی فراتر از صرفاً یک مرکز خرید طراحی شده است. این مجموعه با مساحتی بالغ بر ۱٫۶ تا ۱٫۷ میلیون متر مربع و با کاربری‌های متنوع شامل فروشگاه، فضاهای فرهنگی، تفریحی، اقامتی، هتل و دفاتر اداری، در تلاش است تا تجربه‌ای فراسوی خرید برای مخاطبانش فراهم کند. memarland.com+3arel.ir+3fartak-company.com+3
در این بررسی، ابتدا به سیر شکل‌گیری و ایده‌ی طراحی پروژه می‌پردازیم، سپس عناصر شاخص معماری و تحلیل طراحی آن را بررسی خواهیم کرد، و در نهایت جمع‌بندی خواهیم داشت که چه درس‌هایی می‌توان از ایران‌مال برای پروژه‌های بزرگ در معماری ایران گرفت.
🔍 تحلیل معماری ایران‌مال
۱. ایده، زمینه و موقعیت
ایران‌مال در لبه غرب تهران، جایی بین تهران و کرج، ساخته شده تا به عنوان یک قطب تجاری-فرهنگی-تفریحی در غرب تهران جایگاه یابد. fartak-company.com+2arel.ir+2 این موقعیت استراتژیک، امکان دسترسی از چندین بزرگراه و نزدیکی به مناطق پرجمعیت را فراهم کرده است. طراحی از ابتدا بر تلفیق هویت ایرانی و مدرن تاکید داشته است؛ بخشی از پروژه که باغ ایرانی نامیده می‌شود، به‌عنوان قلب سبز و هویتی مجموعه شناخته شده است. khooger.co+3iranmall.com+3arel.ir+3
ایران‌مال تنها به فروشگاه‌ها محدود نیست — طبق آمارها، حدود ۷۰٪ فضا به بخش‌های تفریحی، فرهنگی، خدماتی و مشاعات اختصاص داده شده است، که تمایزش را از مراکز خرید صرف برجسته می‌کند. arel.ir+2Safarmarket+2
۲. عناصر شاخص معماری و طراحی تکنیکی
پوسته نما و پوشش‌های شفاف: نمای بیرونی پروژه از پانل‌های آلومینیومی به‌عنوان پوشش نهایی استفاده کرده است تا یک پوسته نرم و یکنواخت ایجاد کند که در عین تلاش برای تداعی وضوح و سبکی، با مقیاس عظیم پروژه سازگار باشد. Wikipedia+2مشاور تخصصی نما | مهندسی نما | آلوم گلس+2
مهندسی نما و کنترل کیفیت نما: شرکت «آلوم شیشه تهران» به عنوان مشاور نما مسئول نظارت و هماهنگی مهندسی نمای پروژه بود؛ در بخش‌هایی از اجرا، کنترل دقیق شیشه‌ها، اتصالات اسپایدر، کرتین‌وال و جزئیات اجرایی تحت بازبینی قرار گرفتند. مشاور تخصصی نما | مهندسی نما | آلوم گلس
پارکینگ و مهندسی ترافیک: یکی از چالش‌های بزرگ پروژه، مدیریت تردد خودرو و ظرفیت پارکینگ گسترده است. سیستماتیکا در طراحی ترافیک و تحلیل حرکتی پروژه دخیل بوده و برای حدود ۱۷۰۰۰ پارکینگ طرح‌هایی ارائه شده تا ترافیک ساعت اوج کنترل شود. سازه های پارچه ای دیبا
فضاهای سبز و باغ ایرانی: باغ ماهان و باغ دیدار از بخش‌های محوری معماری سبز پروژه‌اند؛ باغ ایرانی مفهومی است که از معماری ایرانی-اسلامی الهام گرفته و سعی شده فضایی آرام، زیبا و با کیفیت اقلیمی ایجاد شود. iranmall.com+2kite.ir+2
توازن کاربری‌ها: از نکات مهم این پروژه، تعادل منطقی میان کاربری‌های تجاری و مشاع عمومی است؛ نه فضایی صرفاً فروشگاهی بلکه مجموعه‌ای چندوجهی که تجمعات، فرهنگی، تفریحی و خدماتی را نیز در خود جای داده است. arel.ir+2Safarmarket+2
۳. فرصت‌ها و چالش‌ها
ایران‌مال به دلیل مقیاس بزرگ و تنوع کاربری، فرصت‌هایی نظیر جذب گردشگر، تبدیل به مقصد شهری و تقویت اقتصاد منطقه دارد. اما در عین حال، نگهداری، هماهنگی عملکرد کاربری‌های متعدد، ترافیک شهری پیرامون و حفظ کیفیت خالی شدن فضاهای تجاری از خطرات جدی‌اند.
مثلاً، مدیریت ترافیک در ساعات اوج و ظرفیت پارکینگ چندطبقه، نیازمند نظارت دقیق و راه‌حل‌های هوشمند است که در بخشی از پروژه به آن پرداخته شده است. سازه های پارچه ای دیبا+1 همچنین حفظ هویت طراحی ایرانی-اسلامی در کنار عملکردهای مدرن برای مخاطب معاصر، یک تعادل ظریف است.
✅ جمع‌بندی
ایران‌مال نمایانی از یک پروژه عظیم است که می‌کوشد فراتر از یک مرکز خرید عمل کند: تجربه شهری، فرهنگی، فضایی آرامش‌بخش و عملکرد شهری همزمان. آنچه باعث برجسته شدن آن می‌شود، تلفیق هوشمندانه میان معماری ایرانی و معاصر و تعادل کاربری‌های متنوع است. پروژه به ما یادآور می‌شود که در طراحی پروژه‌های بزرگ، علاوه بر اقتصادی بودن، نیاز است به کیفیت فضاهای مشاع و تجربه انسانی توجه شود.
در نهایت، بررسی این پروژه به ما این فرصت را می‌دهد که عناصر موفق مانند پوسته نما، طراحی مشاع، پارکینگ و ترافیک، باغ ایرانی و طراحی ترکیبی کاربری را تحلیل کنیم و از آن در پروژه‌های آینده بهره بگیریم.
«اگر بخواهید در بخش تجاری پروژه ایران مال پیاده‌روی کنید و برای بازدید از هر مغازه حدود ۵ دقیقه وقت بگذارید، تقریباً سه روز طول خواهد کشید تا از تمام فروشگاه‌ها دیدن نمایید.» — نقل از سایت نقش برتر پارس