🛋️ فضاهای عمومی و مسیرهای مکشوف
ورودی، سالن انتظار و کافی‌شاپ نقطه نخستین تاثیر در ذهن مخاطب هستند؛ این فضاها باید به گونه‌ای طراحی شوند که حرکت مخاطب روان، تجربه‌اش دلپذیر و دسترسی‌ها آسان باشند. طبق استانداردها، سالن انتظار باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا جمعیت ورودی بدون ازدحام خلاص شود، و دسترسی به فضاهای جانبی مثل سرویس‌ها و کافی‌شاپ باید مستقیم و بدون مانع باشد. در طراحی سالن انتظار پوشش سقف، نورپردازی و تهویه مؤثر اهمیت ویژه‌ای دارند. در فایل منتشر شده در سایت مرجع معماری ایران، نقش برتر پارس، آمده است: «پاورپوینت تحلیل ضوابط خانه تئاتر با بررسی فضاهای عمومی و مسیر حرکت» — این نشان‌دهنده اهمیت این فضاها در کل طرح است.
🎼 سالن نمایش و چیدمان تماشاگران
در سالن نمایش، معیارهایی چون زاویه دید، شیب سالن، فاصله ردیف‌ها و عرض راهروها بسیار حیاتی‌اند. طبق استانداردهای طراحی آمفی‌تئاتر، حداکثر ۱۶ صندلی در هر ردیف مجاز است و فاصله بین ردیف‌ها باید به‌قدر کافی باشد تا امکان تردد راحت فراهم شود. زاویه دید ردیف اول معمولاً حدود ۱۱۰ درجه، ردیف میانی ~۶۰ درجه و ردیف انتهایی ~۳۰ درجه پیشنهاد می‌شود. در همین راستا، ضخامت سقف کاذب و ترتیب شیب سالن باید به گونه‌ای طراحی شود که صوت و دید بدون اختلال منتقل شود. در فضای پشت صحنه نیز اتاق‌هایی مانند گریم، نور و صدا باید با دید به سن و شرایط صوتی مناسب طراحی شوند.
🔧 فضاهای خدماتی، اداری و زیرساختی
پشت‌صحنه باید شامل اتاق گریم، اتاق نور و صدا، اتاق گروه موسیقی، انبارات وسیع، موتورخانه، فضاهای خدماتی و پارکینگ باشد. استانداردها تاکید دارند که اتاق نور و صدا اشراف کامل به صحنه داشته باشد و فضایش حداقل حدود ۶ متر مربع برای نورپردازی با چند دستگاه باشد. حجم سالن نیز باید به ازای هر تماشاگر ۴ تا ۵ متر مکعب و در اجرای موسیقی احتمالاً ۶ تا ۸ متر مکعب باشد. علاوه بر این سیستم‌های تهویه، برق اضطراری، تجهیزات صوتی و نورپردازی، سیستم اعلام حریق و ایمنی باید در برنامه فیزیکی لحاظ شوند.
🌐 رویکرد فیزیکی و تقسیم‌بندی سلسله‌مراتبی فضاها
در برنامه فیزیکی خانه تئاتر، اولویت‌بندی و سلسله‌مراتب فضاها اهمیت دارد؛ فضاهای عمومی باید در دسترس باشند، فضاهای آموزشی و اداری در لایه‌های میانی و بخش‌های خدماتی و زیرزمین در لایه پنهان. استاندارد برنامه‌نویسی معماری اشاره می‌کند که باید به “ارتباط فضاها، کیفیت بنا، حرکت مخاطب و مقررات ساختمانی” توجه ویژه داشت. همچنین ارتباط عمودی (پله، آسانسور، راهرو) باید طراحی دقیقی داشته باشد تا در شرایط عادی و اضطراری حرکت روان باشد. در نهایت، سیستم گرمایشی و سرمایشی باید متناسب با ظرفیت سالن، تهویه و کنترل دما طراحی شود تا آسایش مخاطب تضمین شود.
📄 فهرست مطالب
✅ ضوابط و استاندارد ها
✅ ورودی:
✅ سالن انتظار (سرسرا):
✅ کافی شاپ:
✅ آمفی تئاتر:
✅ استاندارد ورودیها – خروجیها:
✅ شیب استاندارد:
✅ استانداردهای صندلیها
✅ ابعاد کمینه برای صندلیها
✅ جایگاه نشستن:
✅ دید قسمت تماشاگران:
✅ خدماتی پشت سن
✅ اتاق گریم
✅ اتاق نور و صدا
✅ اتاق گروه موسیقی
✅ پشت صحنه :
✅ جایگاه تماشاگران و تنظیم زوایای دید :
✅ دیواره آتش
✅ آکوستیک :
✅ ضوابط ایمنی و حفاظتی :
✅ بخش خدماتی:
✅ موتورخانه
✅ انبار مرکزی
✅ انبار
✅ پارکینگ
✅ کتابخانه
✅ ظرفیت کتابخانه:
✅ تنوع و وسعت مجموعه کتب و منابع :
✅ اداری
✅ آموزشی
✅ برنامه عملکردی و فیزیکی
✅ عرصه بندی کل مجموعه
✅ عرصه اداری
✅ عرصه آموزشی
✅ عرصه خدمات رفاهی و عمومی
✅ فضای نمایشگاهی
✅ ضرورت وجود نمایشگاه
✅ رویکرد اصلی:
✅ سیستم حرارتی و برودتی :
✅ منابع