در دنیای امروز، مساجد نه‌تنها مکان‌هایی برای عبادت هستند، بلکه نمادهایی از هویت فرهنگی و اجتماعی جوامع اسلامی محسوب می‌شوند. با پیشرفت‌های فناوری و تغییرات اجتماعی، معماری مساجد نیز دستخوش تحولاتی شده است که ترکیبی از سنت‌های دیرینه و نوآوری‌های معاصر را به نمایش می‌گذارد. این مقاله به بررسی و تحلیل جایگاه مسجد در معماری معاصر کشورهای اسلامی می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه این فضاهای مقدس می‌توانند پاسخگوی نیازهای روحی و اجتماعی جوامع امروزی باشند.
📐 تحول در طراحی مساجد معاصر
معماری مساجد در کشورهای اسلامی همواره بازتابی از فرهنگ، هنر و باورهای دینی بوده است. در دوران معاصر، با گسترش شهرنشینی و نیاز به فضاهای چندمنظوره، طراحی مساجد نیز تغییر کرده است. به‌عنوان مثال، مسجد بزرگ KAFD در ریاض، عربستان سعودی، با الهام از گل صحرایی طراحی شده و ترکیبی از فرم‌های سنتی و مدرن را ارائه می‌دهد. این مسجد با فضای بدون ستون و استفاده از نور طبیعی، محیطی آرام و معنوی برای نمازگزاران فراهم می‌کند . همچنین، مسجد Basuna در مصر، با استفاده از مصالح محلی و طراحی هوشمندانه، نمونه‌ای از تلفیق سنت و نوآوری در معماری مسجد است nbpars
🌐 نقش مساجد در جامعه معاصر
در جوامع اسلامی، مساجد همواره نقشی فراتر از مکان عبادت داشته‌اند؛ آن‌ها مراکز فرهنگی، آموزشی و اجتماعی بوده‌اند. در معماری معاصر، این نقش‌ها با طراحی فضاهای چندمنظوره در مساجد تقویت شده است. برای مثال، مسجد Al-Mujadilah در دوحه، قطر، به‌عنوان اولین مسجد ویژه بانوان، فضایی برای عبادت، آموزش و تعامل اجتماعی فراهم کرده است . این رویکرد نشان‌دهنده توجه به نیازهای متنوع جوامع اسلامی و تلاش برای ایجاد فضاهایی است که پاسخگوی تحولات اجتماعی و فرهنگی باشند.