در این مجموعه، مفهوم حس مکان به‌عنوان یکی از مؤثرترین عناصر کیفی فضاهای شهری بررسی شده و نقش آن در تجربه کاربر، هویت شهری و کیفیت زندگی تحلیل می‌شود. محتوای این فایل با ساختاری استاندارد، جذاب و پژوهش‌محور تهیه شده و برای علاقه‌مندان به حوزه شهرسازی و طراحی شهری یک منبع جامع و ارزشمند به شمار می‌آید.

⭐ حس مکان؛ جوهره هویت شهری و سرچشمه کیفیت فضا

🌆 مفهوم هویت‌ساز حس مکان و ضرورت آن در شهرسازی معاصر

حس مکان یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم نظری در شهرسازی است که در ادبیات بین‌المللی با نام‌هایی همچون Sense of Place و Spirit of Place مطرح می‌شود و به پیوند عاطفی، ادراکی و ذهنی انسان با محیط اطراف اشاره دارد. تحقیقات جهانی از جمله آثار Relph و Norberg-Schulz نشان می‌دهد که شهرهایی که از حس مکان قوی برخوردارند، توان بیشتری در ایجاد وابستگی ذهنی، خوانایی، معنا و حس تعلق دارند. در فضای شهری معاصر، افزایش ناهماهنگی‌های کالبدی و گسترش فضاهای بی‌هویت موجب شده اهمیت این مفهوم بیش از گذشته مورد توجه طراحان و برنامه‌ریزان قرار گیرد.

✨ هویت محیطی، حافظه جمعی، فعالیت‌پذیری و ساختار فرهنگی از مؤلفه‌های کلیدی در ایجاد حس مکان شمرده می‌شوند؛ عناصری که ترکیب هدفمند آنها می‌تواند فضا را از یک محیط صرفاً کالبدی به یک بستر معنادار و تجربه‌پذیر تبدیل کند. پژوهش‌های بین‌المللی تاکید می‌کنند که حضور نشانه‌های ادراکی، الگوهای فضایی خوانا، تناسبات انسانی و خاطره‌سازی‌های محیطی سبب افزایش تعامل اجتماعی، حس امنیت و کیفیت حضور در فضاهای شهری می‌شود. بسیاری از فضاهای موفق جهان مانند میدان‌های تاریخی اروپا یا فضاهای عمومی شرق آسیا با اتکا به همین ویژگی‌ها توانسته‌اند در ذهن کاربران خود ماندگار شوند و نمونه‌های الهام‌بخش محسوب شوند.