معماری ایرانی یا معماری ایرانی، معماری ایران و بخش‌هایی از بقیه غرب آسیا، قفقاز و آسیای مرکزی است. تاریخچه آن حداقل به 5000 سال قبل از میلاد می رسد و نمونه های بارز آن در منطقه وسیعی از ترکیه و عراق تا ازبکستان و تاجیکستان و از قفقاز تا زنگبار توزیع شده است. ساختمان‌های ایرانی از کلبه‌های دهقانان گرفته تا چایخانه‌ها و باغ‌ها، آلاچیق‌ها تا «بعضی از باشکوه‌ترین سازه‌هایی که جهان تاکنون دیده است» متفاوت است. علاوه بر دروازه‌ها، کاخ‌ها و مساجد تاریخی، رشد سریع شهرهایی مانند پایتخت، تهران (معماری تهران) موجی از تخریب و ساخت‌وسازهای جدید را به همراه داشته است. معماری ایرانی تنوع زیادی را از لحاظ ساختاری و زیبایی شناختی از انواع سنت ها و تجربیات به نمایش می گذارد. بدون نوآوری های ناگهانی، و با وجود آسیب های مکرر تهاجمات و شوک های فرهنگی، به "فردیتی متمایز از سایر کشورهای مسلمان" دست یافته است. فضیلت های مهم آن عبارتند از: «احساس مشخص برای فرم و مقیاس؛ ابداع ساختاری، به ویژه در ساخت طاق و گنبد، نبوغ برای تزئین با آزادی و موفقیتی که در هیچ معماری دیگری قابل رقیب نیست». از قدیم الایام، موتیف شکل‌دهنده هدایت‌کننده معماری ایرانی، نمادگرایی کیهانی آن بوده است که انسان به وسیله آن با قدرت‌های بهشتی در ارتباط و مشارکت قرار می‌گیرد. این مضمون نه تنها به معماری ایران وحدت و تداوم بخشیده است، بلکه منشا اولیه شخصیت عاطفی آن نیز بوده است.